به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، نماز جمعه این هفته هامبورگ به امامت حجت الاسلام والمسلمین رمضانی، امام و مدیر مرکز اسلامی هامبورگ، اقامه شد. مدیر مرکز اسلامی هامبورگ در خطبه های این هفته مبحث اجتماعی بودن دین اسلام پرداخت.
حجت الاسلام والمسلمین رمضانی گفت:یکی از مسائل بسیار مهمی که دین مبین اسلام برای آن اهمیت زیادی قائل است، موضوع زندگی اجتماعی افراد بشر است. از همین رو ضمن تأکید بر این سبک زندگی، انتخاب سایر شیوه های زندگی نظیر: «عزلت و گوشه نشینی و انزوا طلبی» را امری نامطلوب می شمارد. به همین جهت تلاش می کند جامعۀ مسلمین را به اجتماع گرایی و تعامل با انسانها ـ و به تعبیر دیگر به هم زیستی و به یکدیگر کمک کردن و روح تعاون و یاری رساندن ـ سوق دهد. لذا سؤال اساسی که در این موضوع قابل طرح است، این است که آیا انسان در گرایش به هر یک از این دو طبیعتی (فردگرایی ـ جمع گرایی) که دارد باید بر اساس آن حرکت نماید؟ یا اینکه هیچ گرایشی در وجود انسان نیست؟ و به دنبال این بحث آیا اصالت با فرد انسانی است یا جامعه؟
اصالت فردگرایی یا جمع گرایی
وی افزود: دیدگاه های متفاوتی وجود دارد، بدین بیان که برخی «انزوا طلبی» را ترجیح داده، و برخی «اجتماع گرایی» را پسندیده اند. چه اینکه برخی اصالت را به فرد داده، و برخی به اصالت جمع معتقد شده اند؛ و نیز بعضی طبع و طبیعت انسان را مدنی و اجتماع گرا می دانند و برخی بر خلاف آن نظر داده اندو بررسی اجمالی در آیات قرآن نشان می دهد که قرآن کریم دربارۀ انسان به شکل های فراوانی از جمع گرایی ایشان سخن به میان آورده است. بدین بیان که این کتاب نورانی و وحیانی، در کنار هم بودن و زندگی جمعی و توسعه ارتباطات را در عرصه های مختلف مورد تأکید قرار داده، و به نوعی از گوشه نشینی و فاصله با اجتماع، و با تعابیر مخصوص به خود انسان را از «رُهبانیت و عُزلت و انزوا طلبی» پرهیز داده، و این نوع سبک زندگی را بدعتی تهدیدآور در حیات اجتماعی انسان دانسته است.
نفی گوشه نشینی و انزواطلبی در آموزه های ادیان الهی
رئیس مرکز اسلامی هامبورگ خاطر نشان کرد: تتبع و تفحص در متون ادیان الهی، انزوا طلبی و عزلت نشینی را ـ در روح آموزه های وحیانی توسط پیامبران الهی ـ نفی می کند. به این بیان که حتی این موضوع در تعلیمات سه قرن اول میلادی در میان مسیحیت وجود نداشته است، بلکه به وسیلۀ افراد نادان ـ و بدون آنکه ربطی به آموزه های صحیح مسیحیت داشته باشد ـ به عنوان یک سنت نادرست پدید آمده است. لازم به ذکر است یکی از مباحثی که میان جامعه شناسان اسلامی و غیر اسلامی مطرح شده و بسیاری آن را پذیرفته اند، این است که انسان موجودی مدنی بالطبع است. به این معنا که آدمی بر اساس طبیعتی که دارد، اجتماعی آفریده شده تا بر اساس آن بتواند در کنار سایر هم نوعانش بر اساس قواعد و ضوابط خاصی زندگی کند. برخی دیگر از جامعه شناسان، اجتماعی بودن انسان را به گونه ای دیگر تفسیر نموده اند، به این بیان که چون آدمیان نیازهای متنوعی دارند به تنهایی نمی توانند نیازهای خود را تأمین کنند؛ بلکه برای رفع نیازمندی های خود به یکدیگر احتیاج دارند.
اصالت جمع گرایی از منظر قرآن
حجت الاسلام و المسلمین رمضانی ادامه داد: نیازهای گوناگون آدمی همچون نیاز به مسکن، غذا، بهداشت، امنیت و ... اثبات می کند که انسان قادر نیست به تنهائی همۀ آنها را تأمین کند. پس می بایست انسان ها از طریق ارتباط با یکدیگر و تعامل سازنده، نیازهای مختلف خود را تأمین کرده و بر مشکلات فائق آیند.
خدای تعالی نیز در قرآن کریم ضمن تأکید بر زندگی اجتماعی، در بخش عمده ای از آیات به برخی از قواعد زندگی اجتماعی پرداخته است. که از میان آنها به این آیات می توان اشاره نمود: «تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ؛ و (همواره) در راه نيكى و پرهيزگارى با هم تعاون كنيد! و (هرگز) در راه گناه و تعدّى همكارى ننماييد!»، «اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى؛ عدالت كنيد، كه به پرهيزگارى نزديكتر است!»، « يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبير؛ اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيرهها و قبيلهها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد؛ (اينها ملاك امتياز نيست،) گرامىترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!»
وی افزود:این سنخ آیات مربوط به حوزه های اجتماعی در قرآن کریم فراوان است، به گونه ای که می توان بر اساس کتاب و سنت و دلیل عقلی ادّعا نمود و به این نتیجه دست یافت که اصل زندگی انسان بر اجتماع گرایی بنا نهاده شده، و با فراهم شدن شرایط مطلوب در جامعه، انسانها می توانند به اهداف عالیه خود مانند: کرامت، عدالت و امنیت نائل شوند. لذا گوشه گیری و انزوا طلبی نه با فطرت انسان سازگاری دارد و نه با روح آموزه های اسلام! بلکه حتی اسلام در عبادات هم روح جمع گرایی را ترویج می کند. مانند: نماز جماعت و جمعه، احکام و مباحث مربوط به حقوق بشر، و سایر احکام اجتماعی نظیر: امر به معروف و نهی از منکر، قوانین مدنی و شهروندی و... . از همین رو اسلام یک دین اجتماعی بوده، و نسبت به توسعه روابط بشری و همکاری و زندگی مسالمت آمیز احکام فراوانی دارد.
.
